Gökçeada

Gökçeada Uğurlu-Zeytinlik Kazıları

 

Prof. Dr. Burçin Erdoğu

Uğurlu-Zeytinlik Höyük, ülkemizin en büyük adası olan Gökçeada’nın güneybatısında, Uğurlu Köyü’nün 1 km kuzeyinde yer alır. Doğanlı Tepe’nin eteklerinde bir yamaç yerleşimi görünümündeki höyüğün boyutları 250x200 metredir ve tam ortasından Uğurlu Köyü’nü Gökçeada merkeze bağlayan asfalt yol geçmektedir.  İlk olarak 1998 yılında saptanan höyük, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izinleri ile 2009 yılından bu yana Akdeniz Üniversitesi adına Prof. Dr. Burçin Erdoğu başkanlığındaki bir ekip tarafından kazılmaktadır.

Doğu Ege adalarında şimdiye kadar bilinen en erken Neolitik Çağ yerleşmesi olan Uğurlu-Zeytinlik Höyük, hem Avrupa’da Neolitik yaşam biçiminin nasıl başladığı sorununa katkıda bulunacak, hem de Neolitik ve Kalkolitik Çağlar’da Ege Adaları, Anadolu ve Balkanlar arasındaki ilişkileri açığa çıkartacak anahtar bir yerleşim konumundadır.

2009 yılı kazı sezonunda höyüğün detaylı topografyası çıkartıldıktan sonra, 10x10 m’lik plan kareler içinde sistematik yüzey toplaması gerçekleştirilmiş, malzeme dağılımlarına göre höyüğün doğusunda ve batısında iki test açması açılmıştır. 2010 yılı kazı sezonundan başlayarak geniş çaplı kazılar ve jeofizik çalışmaları başlatılmış, ayrıca adada polen analizi için üç ayrı yerde tarafından burgu çalışması gerçekleştirilerek tarihöncesi dönemlere ait bitki örtüsü ve iklim konusunda ipuçları elde edilmeye çalışılmıştır. Arazi çalışmalarına paralel yürütülen atölye çalışmaları ile de günlük yaşam, beslenme ekonomisi, teknoloji ve ticaret gibi verilere ulaşılmaya çalışılmaktadır.

Uğurlu-Zeytinlik yerleşmesi Gökçeada’nın güneybatısında, Uğurlu Köyü’nün 1 km kuzeyinde yer almaktadır (Fig.1). Günümüzden 8800 yıl öncesine tarihlenen yerleşim, Doğu Ege adalarının bilinen en erken yerleşmesidir. 250x200 metre boyutlarındaki yerleşmede yapılan kazılar 6 Kültür Katının varlığını ortaya çıkartmıştır. En erken VI. Kültür Katı MÖ 6800-6600 yılları arasındaki Çanak Çömleksiz Neolitik Çağa tarihlenmektedir. Yerleşimde ilk çanak çömlekler MÖ 6600 yıllarında ortaya çıkmaya başlamıştır. V. Kültür Katı, MÖ 6500-5900 yılları arasına tarihlenirken, Neolitik Çağın son evresi olan IV. Kültür Katı MÖ 5900-5500 yıllarına tarihlenmektedir. III. Kültür Katı Uğurlu-Zeytinlik’te Neolitik ile Kalkolitik Çağ arasındaki geçiş sürecini yansıtmaktadır ve MÖ 5500-4900 yılları arasına tarihlenmektedir. Yerleşmedeki son kültür katı olan II. Kültür Katı MÖ 4500-4300 yılları arasına tarihlenir.